Νέα και νέοι σύνδεσμοι

Το ιστολόγιο έχει μπει στο έκτο έτος της ύπαρξής του. Ο ρυθμός αύξησης των άρθρων είναι σαφώς αργός επειδή αυτά συνήθως είναι τεράστια, αλλά ήδη έχει δημοσιευτεί ύλη που φτάνει περίπου τις 250 σελίδες. Αν και η θεματολογία απευθύνεται σε περιορισμένο κοινό, ο ρυθμός αύξησης των αναγνωστών ανά έτος βρίσκεται σε ικανοποιητικά επίπεδα (100% για τα πρώτα τέσσερα έτη και 50% για πέρσι), και τα 25.000 «κλικ» θα μπορούσαν να φαίνονται πολλαπλάσια αν τα δημοσιευμένα άρθρα ήταν σπασμένα σε μικρότερα μέρη. Όσο υπάρχει χρόνος και χρήμα, θα συνεχίζουμε.

Στα σκαριά είναι, κατόπιν μιας συζήτησης με τον Δημήτριο, έναν καλό αναγνώστη του ιστολογίου, το άρθρο «Εν αρχή ην ο Λόγος: Η προέλευση, η σημασία και η πρόσληψη του ιωάννειου προλόγου». Η κουβέντα μας με τον αναγνώστη ξεκίνησε με τη σχέση μεταξύ του Φίλωνα και του Ιωάννη, ωστόσο το άρθρο τελικά απλώθηκε από τον Ηράκλειτο μέχρι τον Αθανάσιο, γι’ αυτό κιόλας και άργησε ν’ ανέβει. Αυτή τη στιγμή είναι γύρω στις 16 σελίδες και ελπίζω να ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες.

Μέσα στην άνοιξη θα ακολουθήσουν δύο μικρότερα άρθρα, τα οποία ακόμα βρίσκονται στον «ενδιάθετο λόγο» μου. Το πρώτο μάλλον θα έχει τίτλο «Φιλοσοφία και εκκλησιαστικοί Πατέρες: Μια κριτική στις θέσεις του Γεωργίου Μαρτζέλου», και θα είναι ένα είδος συνέχειας του ήδη υφιστάμενου άρθρου για τις θέσεις του Νίκου Ματσούκα, αλλά το ζήτημα της σχέσης φιλοσοφίας και Πατέρων θα προσεγγιστεί από άλλη οπτική γωνία. Για το δεύτερο άρθρο δεν έχω επιλέξει τίτλο ακόμα, αλλά θα αφορά τη σημασία και την πρόσληψη του «καθ’ ομοίωσιν», δηλαδή πώς το βιβλικό κείμενο κακοποιήθηκε από τους πλατωνιστές ερμηνευτές του.

οὔτ΄ ἐν θεοῖς αὐτὰ ἱδρῦσθαι͵ τὴν δὲ θνητὴν φύσιν καὶ τόνδε τὸν τόπον περιπολεῖ ἐξ ἀνάγκης. διὸ καὶ πειρᾶσθαι χρὴ ἐνθένδε ἐκεῖσε φεύγειν ὅτι τάχιστα. φυγὴ δὲ ὁμοίωσις θεῷ κατὰ τὸ δυνατόν. (Πλάτων, Θεαίτητος 176a-b)

Νέοι σύνδεσμοι:

Η βυζαντινή φιλοσοφία του Β.Ν. Τατάκη.

Η φιλοσοφία των Πατέρων και του Μέσου Αιώνος, τόμ. β΄, του Κ.Ι. Λογοθέτη.

Λεξικόν της ελληνικής γλώσσης των H. Liddell, R. Scott, Α. Κωνσταντινίδη.

4Torah, ιστολόγιο της παλαιοδιαθηκολόγου Μυρτώς Θεοχάρους, με θέματα από την Παλαιά Διαθήκη αλλά και πρακτικού χριστιανισμού.

Περί της Βίβλου, ιστολόγιο που ανθολογεί κείμενα για την αξία της Βίβλου και για τη θρησκεία γενικότερα.

Νέοι εξωτερικοί σύνδεσμοι

Σε φάση ετοιμασίας βρίσκεται το επόμενο άρθρο της σειράς «Η ψυχή—στη Βίβλο και στον μεταβιβλικό ιουδαϊσμό και χριστιανισμό», με τίτλο «Ζωή και θάνατος, ευλογία και κατάρα στην Παλαιά Διαθήκη».

Εν τω μεταξύ υπέπεσαν στην αντίληψή μου μερικοί νέοι χρήσιμοι εξωτερικοί σύνδεσμοι, που θα προστεθούν στη λίστα των ήδη υπαρχόντων:

History of the Ancient World: Πρόκειται για ιστότοπο που δημοσιεύει ειδήσεις, άρθρα και (μετα-)πτυχιακές εργασίες για θέματα αρχαίας ιστορίας, αρκετά από τα οποία είναι βιβλικού ενδιαφέροντος.

Διαδικτυακή Βιβλιοθήκη της Σκοπιάς: Μεταξύ πολλών γλωσσών, και στα Ελληνικά υπάρχουν διαθέσιμα χωρίς εικόνες, σε ειδικό ψηφιακό περιβάλλον που περιέχει ευρετήριο και μηχανή αναζήτησης λέξεων, τα έντυπα των Μαρτύρων του Ιεχωβά από το 2000 μέχρι σήμερα. Από αυτά αξίζει να αναφερθεί η ελληνική έκδοση της δίτομης βιβλικής εγκυκλοπαίδειας Ενόραση στις Γραφές, αλλά και η αγγλική New World Translation—With References, μια ειδική έκδοση της ομώνυμης βιβλικής μετάφρασης με περίπου 11.000 υποσημειώσεις που περιέχουν εναλλακτικές εκδοχές μετάφρασης, επεξηγήσεις των υπαρχουσών μεταφραστικών επιλογών, συγκρίσεις ανάμεσα στα αρχαία κείμενα κ.λπ.

Δελτίο Βιβλικών Μελετών: Επιστημονικό περιοδικό της βιβλικής γραμματείας και των συναφών γνωστικών πεδίων με αρθογράφους συνήθως καθηγητές από τις ελλαδικές θεολογικές σχολές. Το ψηφιοποιημένο αρχείο των παρελθόντων τευχών είναι διαθέσιμο από τον εκδοτικό οίκο Άρτο Ζωής.

Σχόλια του Βασιλείου Στεφανίδου για το «αειπάρθενον» της Μαρίας

«Περί των αδελφών του Ιησού διετυπώθησαν τρεις γνώμαι. α) Ήσαν πραγματικοί αδελφοί του Ιησού εκ γάμου της μητρός αυτών μετά του Ιωσήφ. Τούτο εδέχθη ο Τατιανός (Διά τεσσάρων, γραφέν κατά το τελευταίον τέταρτον της 2ας εκ]ρίδος), ο Ηγήσιππος γράψας την ιδίαν εποχήν, δέχεται και αδελφούς και εξαδέλφους του Ιησού (Ευσεβίου, Εκκλ. Ιστορία 2, 23, 4. 3, 19 κ. εξ. 3, 32, 6. 4, 22, 4) και ο Τερτυλλιανός (De monogamia, κεφ. 8. De carne Chrisi, κεφ. 7. Adversus Marcionem, κεφ. 19, γραφέντα τέλη της 2ας ή αρχάς της 3ης εκ]ρίδος). β) Τέκνα του Ιωσήφ εκ προηγουμένου γάμου. Ο Ωριγένης λέγει τα επόμενα· «Τους αδελφούς Ιησού φασί τινες, εκ παραδόσεως ορμώμενοι του κατά Πέτρον Ευαγγελίου ή της βίβλου Ιακώβου, υιούς Ιωσήφ εκ προτέρας γυναικός συνωκηκυίας αυτώ προ της Μαρίας» (Υπόμνημα εις Ματθαίον, 10, 17, γραφέν μετά το 244). γ) Εξάδελφοι του Ιησού. Η γνώμη αυτή πρώτην φοράν διετυπώθη υπό του Ιερωνύμου (Liber adversus Helvidium, § §  13 και 14, γραφέν περί το 383), ο οποίος ετροποποίησε την γνώμην του Ηγησίπου, ταυτίσας τους αδελφούς προς τους εξαδέλφους. Αλλ’ ενώ ο Ηγήσιππος τους εξαδέλφους εδέχετο τέκνα του Κλωπά, τον δε Κλωπάν, αδελφόν του Ιωσήφ, ο Ιερώνυμος εδέχθη αυτούς τέκνα Μαρίας του Κλωπά, ταύτην δε εδέχθη αδελφήν της μητρός του Ιησού (Ευαγγέλιον Ιωάννου, 19,20) και σύζυγον του Αλφαίου, θεωρών αυτόν διάφορον του Κλωπά (A. Sieffert, εν Herzog – Hauck, Realencyklopädie, τόμος 8 (1900), σελ. 573 κ. εξ., 575 κ. εξ. Th. Zahn, Forschungen, VI (1900), σελ. 225 κ. εξ. Hugo Koch, Virgo Eva, Virgo Maria, 1937). Αλλ’ οι αδελφοί του Ιησού, ως φαίνεται, έζων μετά της μητρός του Ιησού (Ματθαίου, 12,46. Μάρκου, 3,31. Λουκά, 8,19. Ιωάννου, 2, 12. 7, 3 κ. εξ.), επομένως, δεν ήσαν εξαδέλφοι αυτού. Η πρώτη γνώμη δεν δύναται να γίνη δεκτή διά λόγους δογματικούς (το αειπάρθενον της Θεοτόκου). Το αειπάρθενον της Θεοτόκου απαντά εις το λεγόμενον Πρωτευαγγέλιον του Ιακώβου, του ο οποίου ο πυρήν ανάγεται εις την 2α εκ]ρίδα. Εις αυτό αναφέρεται το «φασί τινες» του ανωτέρω παραθέντος χωρίου του Ωριγένους και χωρίου Κλήμεντος του Αλεξανδρέος, έχοντος ως εξής· «Αλλ’ ως έοικεςν πολλοίς και μέχρι νυν δοκεί η Μαριάμ λεχώ είναι δια την του παιδίου γέννησιν, ουκ ούσα λεχώ· και γαρ μετά το τεκείν αυτή μαιωθείσαν φασί τινες παρθένον ευρεθήναι» (Στρωματεύς VII, 16, 93. Migne, , 529 Β. Εγράφη 208-211). Το αειπάρθενον της Θεοτόκου επεκράτησε την 4ην εκ]ρίδα (Επιφάνειος, Κατά αιρέσεων, 78 «αντιδικομαριαμίται», έκδ. Κ. Holl, τόμ. 3, σελ. 452 κ. εξ. Εγράφη 374-377). (Ο. Zockler, Herzog – Hauck, αυτ., τόμ. 12 (1902), σελ. 312 κ. εξ.).—Βασίλειος Στεφανίδης, Εκκλησιαστική ιστορία, Εκδόσεις Παπαδημητρίου, 1959, σελ. 47.